เคยสงสัยไหมว่า ทำไมบางตำราดูดวงบอกว่าคุณเป็น ราศีเมษ ตั้งแต่ช่วงวันที่ 21 มีนาคม แต่พอดูอีกที่กลับบอกว่าคุณต้องเกิดหลังวันที่ 15 เมษายน ถึงจะเป็นเมษ?
ความสับสนเรื่องวันที่เปลี่ยนราศีนี้ไม่ได้เกิดจากความผิดพลาด แต่เป็นผลมาจากการใช้ระบบจักรราศีที่แตกต่างกันถึงสองระบบในโลกโหราศาสตร์ คือ นิรายนะ (Nirayana) และ สายนะ (Sayana)
นี่คือคำอธิบายว่าทำไมวันเริ่มต้นราศีของคุณถึงไม่เหมือนกับเพื่อน และทั้งสองระบบนี้ทำงานอย่างไร
1. สายนะ (Sayana): ระบบที่อิง “ฤดูกาล” (21-23)
ระบบ สายนะ หรือที่รู้จักกันในชื่อ Tropical Zodiac (จักรราศีอิงฤดูกาล) เป็นระบบที่ได้รับความนิยมใน โหราศาสตร์สากล/ตะวันตก
จุดอ้างอิง: ฤดูกาล
หัวใจของระบบสายนะคือการกำหนดให้ วันวสันตวิษุวัต (Vernal Equinox) หรือวันที่กลางวันเท่ากับกลางคืน (ซึ่งมักจะตกอยู่ราววันที่ 20-21 มีนาคม) เป็นจุดเริ่มต้นของราศีแรก คือ 0∘ ราศีเมษ เสมอ
- ราศีเปลี่ยนวันที่ 21-23: วันที่เปลี่ยนราศีในระบบสายนะจึงมีความ คงที่ โดยอิงกับฤดูกาลบนโลก เช่น ราศีเมษจะเริ่ม 21 มี.ค., ราศีกรกฎจะเริ่ม 22 มิ.ย. (วันครีษมายัน), ราศีตุลย์จะเริ่ม 23 ก.ย. เป็นต้น
- เน้นบุคลิกภาพ: โหราศาสตร์ตะวันตกมักใช้ระบบนี้ในการวิเคราะห์บุคลิกภาพ พัฒนาการทางจิตวิทยา และอิทธิพลตามฤดูกาล
ดังนั้น ถ้าคุณดูดวงตามวันที่ 21 มีนาคม เป็นวันเริ่มต้นราศีเมษ และราศีอื่น ๆ เริ่มต้นใกล้เคียงกัน นั่นคือคุณกำลังใช้ ระบบสายนะ (โหราศาสตร์สากล)
2. นิรายนะ (Nirayana): ระบบที่อิง “ดาวฤกษ์” (13-16)
ระบบ นิรายนะ หรือที่เรียกว่า Sidereal Zodiac (จักรราศีอิงดาวฤกษ์) เป็นระบบที่ใช้ใน โหราศาสตร์ไทย และ โหราศาสตร์อินเดีย (Vedic Astrology)
จุดอ้างอิง: กลุ่มดาวจริงบนท้องฟ้า
หัวใจของระบบนิรายนะคือการกำหนดให้ ตำแหน่งจริงของกลุ่มดาวฤกษ์บนท้องฟ้า เป็นจุดเริ่มต้นของราศี
- ราศีคงที่: จุด 0∘ ราศีเมษของระบบนี้จะถูกกำหนดโดยการอ้างอิงกับดาวฤกษ์ที่ คงที่ คือ ดาวจิตรา (Spica)
- ราศีเปลี่ยนวันที่ 13-16: เนื่องจากจุดอ้างอิงนี้ต่างจากจุดวสันตวิษุวัต ทำให้ตำแหน่งดวงอาทิตย์ที่จะเข้าสู่ 0∘ ราศีเมษ (ตามระบบนิรายนะ) ช้ากว่าระบบสายนะไปประมาณ 23-24 องศา (ค่านี้เรียกว่า อายนางศะ – Ayanamsha)
- ด้วยเหตุนี้ วันที่ดวงอาทิตย์จะย้ายเข้าสู่ราศีเมษในระบบนิรายนะจึงเลื่อนไปอยู่ประมาณวันที่ 13-15 เมษายน (ซึ่งตรงกับวันสงกรานต์/วันเถลิงศกของไทย) และราศีอื่น ๆ ก็จะเปลี่ยนช่วงวันที่ 15-16 ของเดือนถัดไป
- เน้นเหตุการณ์: โหราศาสตร์ที่ใช้ระบบนิรายนะมักเชื่อว่าให้ความแม่นยำในการพยากรณ์เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นจริง รวมถึงการใช้ทักษาและช่วงเวลา (ทศา) ต่างๆ ของชีวิต
ดังนั้น ถ้าคุณดูดวงตามวันที่ 13 เมษายน เป็นวันเริ่มต้นราศีเมษ หรือราศีอื่น ๆ เริ่มที่ กลางเดือน นั่นคือคุณกำลังใช้ ระบบนิรายนะ (โหราศาสตร์ไทย-อินเดีย)
ทำไมถึงเกิดความคลาดเคลื่อน (The Great Divide)
ความแตกต่างระหว่างสองระบบนี้เกิดจากปรากฏการณ์ทางดาราศาสตร์ที่เรียกว่า การโคจรหมุนวนของแกนโลก (Precession of the Equinoxes)
- โลกไม่ได้หมุนตรงๆ: แกนโลกไม่ได้ชี้ไปที่จุดเดิมตลอดเวลา แต่มีการหมุนส่ายคล้ายลูกข่าง ทำให้จุดวสันตวิษุวัต (จุดเริ่มต้นของราศีสายนะ) ค่อย ๆ ถอยหลัง เมื่อเทียบกับกลุ่มดาวฤกษ์
- ห่างกัน 23-24 องศา: ทุกวันนี้ ระบบสายนะและนิรายนะจึงห่างกันถึงประมาณ 23-24 องศา ทำให้คนที่เกิดปลายเดือนมีนาคมหรือต้นเดือนเมษายน อาจเป็น ราศีมีน ในระบบนิรายนะ แต่เป็น ราศีเมษ ในระบบสายนะได้
| ระบบ | ใช้ใน | วันเริ่มต้นราศีเมษ | จุดอ้างอิง |
| สายนะ (Sayana) | โหราศาสตร์สากล | 21 มีนาคม | ฤดูกาล (วันวสันตวิษุวัต) |
| นิรายนะ (Nirayana) | โหราศาสตร์ไทย/อินเดีย | 13-15 เมษายน | กลุ่มดาวฤกษ์จริงบนท้องฟ้า |
ดังนั้น หากคุณเป็นคนหนึ่งที่สับสนว่าตกลงตัวเองอยู่ราศีไหนกันแน่ ให้ลองตรวจสอบว่าคุณกำลังอ่านดวงจาก ระบบใด และตัดสินใจว่าจะเลือกใช้ปฏิทินไหนในการดูดวงของคุณเอง
ตารางด้านล่างนี้แสดงช่วงวันเกิดของแต่ละราศี โดยแบ่งตามระบบโหราศาสตร์หลัก 2 ระบบ ซึ่งอธิบายสาเหตุที่ทำให้วันเปลี่ยนราศีของคุณอาจไม่ตรงกัน
| ราศี (Zodiac Sign) | ระบบสายนะ (Sayana) (โหราศาสตร์สากล) | ระบบนิรายนะ (Nirayana) (โหราศาสตร์ไทย/อินเดีย) |
| ราศีเมษ (Aries) | 21 มี.ค. – 20 เม.ย. | 13 เม.ย. – 14 พ.ค. |
| ราศีพฤษภ (Taurus) | 21 เม.ย. – 20 พ.ค. | 15 พ.ค. – 14 มิ.ย. |
| ราศีเมถุน (Gemini) | 21 พ.ค. – 21 มิ.ย. | 15 มิ.ย. – 14 ก.ค. |
| ราศีกรกฎ (Cancer) | 22 มิ.ย. – 22 ก.ค. | 15 ก.ค. – 15 ส.ค. |
| ราศีสิงห์ (Leo) | 23 ก.ค. – 22 ส.ค. | 16 ส.ค. – 16 ก.ย. |
| ราศีกันย์ (Virgo) | 23 ส.ค. – 22 ก.ย. | 17 ก.ย. – 16 ต.ค. |
| ราศีตุลย์ (Libra) | 23 ก.ย. – 23 ต.ค. | 17 ต.ค. – 15 พ.ย. |
| ราศีพิจิก (Scorpio) | 24 ต.ค. – 22 พ.ย. | 16 พ.ย. – 15 ธ.ค. |
| ราศีธนู (Sagittarius) | 23 พ.ย. – 21 ธ.ค. | 16 ธ.ค. – 14 ม.ค. |
| ราศีมังกร (Capricorn) | 22 ธ.ค. – 20 ม.ค. | 15 ม.ค. – 12 ก.พ. |
| ราศีกุมภ์ (Aquarius) | 21 ม.ค. – 19 ก.พ. | 13 ก.พ. – 14 มี.ค. |
| ราศีมีน (Pisces) | 20 ก.พ. – 20 มี.ค. | 15 มี.ค. – 12 เม.ย. |
หมายเหตุ: วันที่ในระบบ นิรายนะ อาจคลาดเคลื่อนเล็กน้อยในแต่ละปี (ประมาณ ±1 วัน) เนื่องจากดวงอาทิตย์ย้ายราศีไม่ตรงกันทุกปี แต่โดยทั่วไปจะอยู่ในช่วง กลางเดือนถึงกลางเดือน ถัดไป ดังที่แสดงในตาราง